Okula başlama zihinsel, bedensel, duygusal ve sosyal açıdan bir “hazırlıklı oluşu” gerektirir. *Thackray, hazırlıklı oluşu “çocuğun herhangi bir duygusal zorluğa uğramadan, kolayca yeterli bir şekilde öğrenebileceği dönem” olarak tanımlar. *Havighurst’e göre de “herhangi bir şeyin öğretilebileceği optimum bir zaman vardır. O zamana kadar, öğretme için boşa giden çabalar, olumlu bir sonuç vermeye başlar.” Havighurst’un bu düşüncesi okula hazırlıklı olmayla ilgili bulunmuştur. *Cedoline J. Anthony, okula hazırlıklı olmayla ilgili çeşitli gelişim alanlarına değinmiştir.
Bunlar:
1. FİZYOLOJİK(tüm yönleriyle gelişme, normal fiziksel büyüme)
i. Kronolojik yaşı
ii. Boy ve Ağırlık
iii. Cinsiyet
iv. Görsel Algı
v. İşitme Algısı
vi. Hareket Algısı
vii. Diğer Beden İşlevleri
2. SOSYAL(Diğer insanlarla başarılı ilişki kurabilme)
3. DUYGUSAL(Çevresi ile bağımsız bir şekilde ilişki kurabilme yeteneği)
4. ZİHİNSEL(Günlük yaşantılardan bilgi ve anlayış kazanma)
5. DİL(Başkaları ile rahatça iletişim kurabilme)
*Chazan ise; okumanın daha önce öğrenilenlerin ürünü olduğunu ancak, bireyin okuyabilmesi için ikinci dereceden bir takım becerilerin (dili anlama-kullanma yeteneği, kavramlar ve sembollerin önemini anlama yeteneği, görsel ayırma yeteneği, işitme yoluyla ayırma yeteneği ve öğrenmek için dikkatini toplama yeteneği) de olması gerektiğini belirtmektedir.
OKUL - OKUMA HAZIRLIĞINDA ROL OYNAYAN TEMEL FAKTÖRLER
1-FİZYOLOJİK FAKTÖRLER: Çocuğun yaşına uygun bir beden gelişimine sahip olup olmadığı, görme, işitme ve sinir sisteminin yapısında herhangi bir bozukluğunun bulunup bulunmadığının belirlenmesidir. Çünkü çocuğun beslenmesi, genel gelişimi ve sağlıklı olup olmadığı okula uyumu ve öğretmenin talimatlarını yerine getirebilmesinde büyük önem taşımaktadır.
2-ZİHİNSEL FAKTÖRLER: Zekâ en önemli faktördür. Zekâ ve okul görevlerinin önemli bir yönü olan okuma arasındaki ilişkiyi araştıran araştırmacılar, açık nedensel ilişki olarak görülebilen “zekâ seviyesi okuma yeteneği seviyesini sınırlar” görüşünü ileriye sürmüşlerdir.
3-ÇEVRESEL FAKTÖRLER: Ev çevresi, çocuğun yaşamının ilk beş yılında en önemli temel eğitim kurumudur. Schonell’e göre ev çevresi denildiğinde üzerinde durulması gerekenler şunlardır;
a. Ekonomik Koşullar
b. Oyun ve Sosyal Deneyim için Olanaklar
c. Evdeki Konuşma Ortamı
d. Okuma-Yazmaya Karşı Tutum
e. Çocuğun Güven ve Kişilik Gelişimini etkileyen Anne-Baba İlişkileri Bakımından Ayrı Yaşamın Nitelikleri
f. Televizyon, Bilgisayar vb. Görsel İşitsel Araçlar
4-DUYGUSAL FAKTÖRLER: Yaşamın ilk yıllarında çocuğun anne-babasıyla kurduğu ilişkiler gelecekteki sosyal ve duygusal ilişkilerinin temelini oluşturur.
* D.V.Thackray, Ünlü İngiliz eğitimci ve araştırmacısı
* Robert J. Havighurst, 1900-1991 tarihleri arasında yaşamış, gelişim psikolojisine çok önemli kavramlar kazandırmış Amerikalı bilim adamı.
Psikolog Feza OKTAY